Oosteind

Oosteind is een dorp dat valt onder de gemeente Oosterhout. Het is gelegen tussen Oosterhout en Dongen in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Gesitueerd ten oosten van Oosterhout, noord westen van Dongen en ten oosten van de A27. Je wordt erop geattendeerd als je op de A27 ter hoogte van het dorp rijdt, de plaatsnaam staat namelijk op het viaduct over de A27. Het dorp telt grofweg 1.000 inwoners.

Oosteind is een lintdorp langs de Provincialeweg dat zich uitstrekt over een lengte van vier kilometer, een route met klinkerbestrating die door de ratelende autobanden aan Oosteind een geheel eigen geluid geeft. Aan weerszijden staan veel mooie boerderijen met o.a. leilinden ervoor.

De Donge

De eerste vermelding van Oosteind, als Ulendonc, dateert van 24 augustus 1308. Uit dit document blijkt dat de Abdij van Tongerlo hier bezittingen had. Oosteind ontstond op de grens van land en water, met in het noorden een moerasgebied en in het zuiden de hogere zandgronden met heidevelden en stuifduinen. Zo ontstond op die grens van zand en klei een lint van boerderijen tussen Oosterhout en Dongen en de oorspronkelijke bevolking leefde dus in eerste instantie van de landbouw.

de Donge tussen Oosteind en ‘s Gravenmoer

Oosteind wordt naar het oosten toe begrensd door de Donge, die vroeger de grens vormde tussen de Baronie van Breda en het Graafschap Holland, waartoe ‘s Gravenmoer behoorde.

De ontstaansgeschiedenis van Oosteind is gekoppeld aan de agrarische sector en ook nu vormt het nog een belangrijke dragende functie voor het kerkdorp.

Daarnaast vormt de grondgebonden landbouw een belangrijke drager van de groenstructuur en de cultuurhistorische waarden.

Een belangrijke uitdaging voor het buitengebied is het werken aan een balans tussen behoud van de landschappelijke kwaliteit, de ecologische waarden, het recreatief en toeristisch gebruik en het agrarisch gebruik. 

Oosteind heeft afgerond een totale oppervlakte van 1.556 hectare, waarvan 1.549 land en 7 water (100 hectare is 1 km2).

De gemiddelde dichtheid van adressen is 118 adressen per km2

Onder het dorp Oosteind vallen de buurt-schappen Groenendijk, Heikant, Heistraat, ‘t Hoekske, Hoge Dijk/Groenstraat en Ter Horst. Dit zijn 6 verschillende buurtschappen in totaal. In de woonplaats Oosteind zijn 22 straten en 610 adressen.

Ten noorden van het dorp ligt de Willemspolder met een oppervlakte van 970 hectare en ten zuiden van het dorp ligt buitengebied Oosteind zuid met een oppervlakte van 443 hectare.

Buitengebied Oosteind zuid Griendsteeg
Willemspolder

Zicht op Ter Horst

Voorzieningen

Qua voorzieningen is het maar matig gesteld in Oosteind. Er is een actief verenigingsleven maar geen horeca of winkelvoorzieningen met uitzondering van een bakker. Voor winkels is men aangewezen op nabij gelegen omliggende plaatsen zoals Oosterhout, Dongen en ‘s Gravenmoer waar nog wel de nodige winkelvoorzieningen aanwezig zijn.

Het bruisende middelpunt is het buurthuis het Oostquartier waar vele activiteiten plaatsvinden. Vele verenigingen vinden hier hun thuis zowel overdag als in de avond en in de weekenden.

Er is een lagere school, kinderopvang en er rijd op gezette tijden een buurtbus richting Oosterhout en ‘s Gravenmoer.

Bedrijvigheid in Oosteind

In Oosteind zijn veel agrarische bedrijven die voornamelijk in het buitengebied zijn gevestigd. Er zijn veel melkveehouders en er is een groot gebied met kassen. Naast het agrarische deel van Oosteind zijn er nog vele andere ondernemingen op allerlei verschillende gebieden actief waaruit blijkt dat het een ondernemend volkje is in Oosteind.

Met een totaal van 135 bedrijven in Oosteind ligt het aantal bedrijfsvestigingen ver boven het gemiddelde van Nederlandse buurten. Bedrijfstakken die in verhouding met de rest van Nederland in Oosteind bijzonder veel worden vertegenwoordigd zijn landbouw, bosbouw en visserij (25), handel en horeca (25), vervoer, informatie en communicatie (15), financiële diensten en onroerend goed (10) en de zakelijke dienstverlening (35). Bedrijfstakken met een ook bovengemiddelde vertegenwoordiging zijn cultuur, recreatie en overige diensten (10). De bedrijfstakken met een lagere vertegenwoordiging dan gemiddeld zijn nijverheid en energie (15).

Rijks- en gemeentelijke monumenten

Oosteind is ook op het gebied van monumenten een uniek stukje Brabant. Het Rijk plaatste zeven panden van de kleine kern Oosteind op haar monumentenlijst en de gemeente heeft een 30-tal monumenten aangewezen. Daar tegenover getuigen de moderne veehouderijen in de Willemspolder en de kassenteelt op het zand dat Oosteind beslist niet stil is blijven staan.

Rijksmonumenten

Provincialeweg 86

R.K. Parochiekerk van de H. Joannes de Doper.

Driebeukige neo-classicistische kerk, uitwendig in sobere baksteenvormen met rondboogvensters, steunberen en eenvoudige toren van drie geledingen met korte naaldspits. Gebouwd in 1852 door P. Boffers.

Inwendig Toscaanse zuilen, gedrukte scheibogen, over het middenschip een gestucadoord houten tongewelf en over de zijbeuken gestucadoord houten kruisribgewelven.

Het koor wordt inwendig geleed door pilasters met composiete kapitelen.

Tot de inventaris behoren: twee zijaltaren, preekstoel, bidstoelen in neo-barokke vormen. Hoogaltaar en neo-renaissancetrant.

Van oorsprong eenklaviers orgel, in 1860 gemaakt door de Gebr. Van der Aa. In 1954 uitgebreid en voorzien van electro-pneumatische tractuur.

Provincialeweg 84

R.K. Pastorie, Eenvoudig herenhuis met verdieping en leien schilddak met hoekschoorstenen, midden 19e eeuw.

Deur met voluutconsoles en hoofdgestel, vensters beneden met achtruitsschuiframen en luiken, boven met zesruitsschuiframen. Houten kroonlijst.

Provincialeweg 89

Voormalige boerderij annex brouwerij. Bouwjaar ca 1865. De voormalige boerderij/brouwerij is gelegen op een kunstmatige verhoging op enige afstand van de Provinciale weg.

Het met handvorm baksteen grotendeels in kruisverband gemetselde pand beslaat een kruisvormige plattegrond.

In de oksel aan de noordwestzijde een eenlaags aanbouw onder lessenaardak uit de jaren zestig van de twintigste eeuw ter vergroting en inwendig verbonden met de aan de achterzijde gesitueerde stal.

Heikant 86

  • Monument 1: Voormalige boerderij van het langgeveltype met bakhuis en dwarsdeel. Bouwjaar vóór 1700.
  • Monument 2: Vlaamse schuur uit tweede helft 18e eeuw of eerste helft 19e eeuw.
  • Monument 3: Karschop uit tweede helft 18e eeuw of eerste helft 19e eeuw.

Provincialeweg 143A

Victoria: Incomplete molen, stellingmolen, ronde stenen molen, gebouwd als koren- en schorsmolen. Bouwjaar 1890.

Verder kent het dorp nog een groot aantal gemeentelijke monumenten die terug te vinden zijn op de volgende pagina: Link naar gemeentelijke monumenten

Monumentboom

Deze boom staat, naast de kerk, aan de Provincialeweg in Oosteind. De boom is geplant ter gelegenheid van de 50 jarige bevrijding van Oosteind. Oosteind is op 30 oktober 1944 door de Engelsen bevrijd. Bij deze boom is ook jaarlijks de dodenherdenking in Oosteind.

Monumentboom in oosteind bij de kerk

Rond de stam van de boom ligt een stalen plaat met daarop 2 schildjes met de teksten:

EER AAN HEN DIE HEBBEN GELEDEN
1940 – 1945
50 JAAR VRIJHEID
MEI 1995

Een van de oudste woningen in Oosteind

Hoek Provincialeweg – Groenendijk 2

Film over Oosteind

Oosteind ,een laatste dorp. Een film gemaakt in 1996.

Oosteind, een laatse dorp is een film die gemaakt is over het dorp Oosteind. Impressie van het dorp en zijn omgeving met daarbij herinneringen aan vroeger en bezwaren tegen uitbreidingsplannen.

Door op de afbeelding hiernaast te klikken kunt u de film bekijken.

Statistieken buurt Oosteind

De statistische gegevens van het dorp Oosteind worden jaarlijks gepubliceerd en geven inzicht op vele gebieden en zijn in te zien via de volgende link: Statistieken Oosteind